Podziału majątku po rozwodzie można dokonać samodzielne na podstawie umowy zawieranej pomiędzy małżonkami lub w sądzie. Udział sądu jest konieczny, gdy małżonkowie nie wypracują wspólnego stanowiska co do podziału majątku wspólnego. Jeśli w skład majątku wchodzą nieruchomości albo spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu (mieszkania, lokalu użytkowego), konieczne jest udanie się do notariusza. W takiej sytuacji konieczne jest zachowanie formy aktu notarialnego. Jeśli w skład majątku wchodzą tylko ruchomości czy pieniądze, małżonkowie mogą zawrzeć umowę o podziale majątku dorobkowego bez konieczności wizyty w kancelarii notarialnej. Jeśli małżonkowie są zgodni w tej kwestii podział majątku może być przeprowadzony już w trakcie sprawy o rozwód lub separację. Dokonanie podziału całego majątku dorobkowego, łącznie z mieszkaniem i domem jest możliwe tylko wtedy, gdy nie spowoduje to nadmiernej zwłoki w postępowaniu rozwodowym. W toku sprawy rozwodowej podziału majątku można dokonać jeśli między małżonkami nie ma sporu co do składu i sposobu podziału majątku i nie jest konieczne przeprowadzanie postępowania dowodowego i nie wymaga ono udziału osób trzecich – współwłaścicieli, spadkobierców, wierzycieli. Aby podział majątku był przeprowadzony już w sprawie rozwodowej trzeba złożyć wniosek o podział majątku. Może go złożyć jeden z małżonków.
Jeśli małżonkowie nie dojdą do porozumienia w kwestiach finansowych, pozostaje wniesienie do sądu sprawy o podział majątku. Sprawę o podział majątku wspólnego może wnieść każdy z małżonków. Sprawę taką można przeprowadzić nawet kilka lat po rozwodzie, ponieważ sprawa ta nie przedawnia się. Wniosek należy skierować do sądu rejonowego właściwego dla położenia majątku. Sprawy o podział majątku rozpatrywane są przez wydziały do spraw rodzinnych i nieletnich. Należy podkreślić, że przed sądem jest możliwe zawarcie ugody pomiędzy małżonkami.
Niestety na skutek częstych konfliktów pomiędzy byłymi małżonkami zwykle podział majątku przebiega bardzo burzliwie, a postępowania należą do najdłuższych i najbardziej uciążliwych. Powodem są trudności w komunikacji obojga byłych małżonków oraz problemy z ustaleniem składu majątku i jego wyceną.
W sprawie o podział majątku sąd rozstrzyga o bardzo wielu kwestiach:
- ustala skład i wartość majątku dorobkowego
- ustalenie nierównych udziałów w majątku wspólnym
- zwrot wydatków i nakładów poczynionych z majątku wspólnego na majątki osobiste i odwrotnie
- rozstrzyga czy dany przedmiot należy do majątku dorobkowego
- dokonuje rozliczenia z tytułu korzystania ze wspólnego majątku przez jednego z małżonków po ustaniu wspólności