Kontakty z dzieckiem

Ustalenie kontaktów z dzieckiem po rozwodzie to kolejny obowiązkowy punkt wyroku rozwodowego. Sąd ma obowiązek wydać rozstrzygnięcie dotyczące kontaktów, a wynika to wprost z kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Na podstawie przepisów, sąd ma też obowiązek uwzględnić wspólne ustalenia małżonków, pod warunkiem jednak, że ich porozumienie jest zgodne z dobrem dziecka.

Trzeba podkreślić, że wspólne porozumienie rodziców znacznie upraszcza sprawę. Niestety często się zdarza, że rodzice będący w mocnym konflikcie, nie potrafią się porozumieć i wtedy orzeczenie o kontaktach z dzieckiem bywa trudniejsze niż rozstrzygnięcie o władzy rodzicielskiej czy alimentach. Zawsze dobro dziecka jest najważniejsze i wiele razy wracamy do tego stwierdzenia, dlatego namawiamy do polubownego rozstrzygnięcia tej kwestii i nie traktowanie dziecka jako karty przetargowej w konflikcie.

Kto ma prawo do kontaktów z dzieckiem?

Kontakty z dzieckiem to prawo, które mają oczywiście rodzice, ale również rodzeństwo dziecka, dziadkowie i jego powinowaci w linii prostej, a także inne osoby, które przez dłuższy czas opiekowały się dzieckiem. Nawet wieloletnia obojętność nie pozbawia rodzica prawa do tych kontaktów. W praktyce rozstrzygnięcie dotyczące tych kontaktów, jeśli rodzice nie dojdą do porozumienia, a zwłaszcza gdy istnieje między nimi ostry konflikt, bywa trudniejsze niż orzeczenie o władzy rodzicielskiej i alimentach.

W wyjątkowych sytuacjach, sąd rodzinny może ograniczyć kontakty rodzica lub wskazanych osób z dzieckiem, a nawet ich zakazać.

Rodzice mają prawo do kontaktów z dzieckiem bez względu na to czy przysługuje im władza rodzicielska nad nim, czy ich władza rodzicielska została ograniczona, a nawet gdy zostali jej pozbawieni.

Zakres kontaktów z dzieckiem

Kontakty z dzieckiem to w myśl art. 113 par. 2 k.r.o. to przede wszystkim:

• przebywanie z dzieckiem
• odwiedziny
• spotkania
• zabieranie dziecka poza miejsce jego stałego pobytu, czyli domu drugiego rodzica, na wczasy
• bezpośrednie porozumiewanie się
• utrzymywanie korespondencji
• korzystanie z innych środków porozumiewania na odległość, w tym środków komunikacji elektronicznej (rozmowy telefoniczne, SMS, e-maile).

Zasadą jest, że jeśli dziecko stale przebywa u jednego z rodziców, sposób utrzymywania kontaktów z nim przez drugiego rodzica określają oni wspólnie. Kodeks rodzinny i opiekuńczy nakazuje im przy tym kierować się dobre dziecka i brać pod uwagę jego rozsądne życzenia. Te zasady dotyczą też sytuacji, gdy dziecko nie przebywa u żadnego z rodziców, a pieczę nad nim sprawuje opiekun, albo gdy zostało – z różnych powodów – umieszczone w rodzinie zastępczej lub w placówce opiekuńczo-wychowawczej np. w domu dziecka.

Dziecko ma prawo do własnego zdania na temat kontaktów

Kodeks rodzinny i opiekuńczy zobowiązuje sąd do uwzględnienia zdania i rozsądnych życzeń dziecka. Prawo dziecka do wysłuchania zapisano w art. 72. Ust. 3 Konstytucji oraz ratyfikowanej przez Polskę w 1990 r. Konwencji o prawach dziecka. W sprawach dotyczących małoletniego, a więc także gdy chodzi o uregulowanie kontaktów z nim, sąd musi wysłuchać dziecka, ale tylko gdy pozwala na to jego rozwój umysłowy, stan zdrowia i stopień dojrzałości. Co do zasady owo wysłuchanie odbywa się poza salą rozpraw.

Kiedy wnosi się sprawę o kontakty z dzieckiem?

O ustalenie kontaktów z dzieckiem sąd zajmie się na wniosek każdego z rodziców. Jeśli jednak wcześniej wszczęta została sprawa o rozwód lub separację, to ewentualna sprawa o kontakty z dzieckiem musi być zawieszona. Możliwe jest też tymczasowe unormowanie kontaktów do momentu ostatecznego rozstrzygnięcia o nich w wyroku rozwodowym. Jeśli sąd odmówi rozwodu czy separacji, sprawa o kontakty będzie kontynuowana. Decyzję sądu w kwestii kontaktów z dzieckiem musi poprzedzić rozprawa, o której sąd powiadamia wszystkich zainteresowanych. Rozstrzygnięcie co do kontaktów zawarte w wyroku orzekającym rozwód czy separację nie jest niezmienne. Sąd może zmienić swe wcześniejsze postanowienia, jeśli zmienią się okoliczności. Musi być wszczęta osobna sprawa, w której sąd wysłucha wszystkich zainteresowanych.

Wywiad środowiskowy

Dla wydania właściwej decyzji sąd może nakazać kuratorowi sądowemu albo służbom pomocy społecznej przeprowadzenie wywiadu środowiskowego, który ma określić warunki wychowawcze dziecka, jego kontakty środowiskowe, stosunek do niego rodziców i opiekunów.