Zawinione i niezawinione przyczyny rozkładu pożycia
Aby mogło w ogóle dojść do wydania wyroku rozwodowego musi zaistnieć rozkład pożycia małżeńskiego, a dodatkowo rozkład ten musi być jednocześnie trwały i zupełny. Co to jest ten trwały i zupełny rozkład pożycia? Sąd przyjmuje, że rozkład pożycia jest trwały jeśli na podstawie doświadczenia życiowego sądu (w osobie sędziego) oraz w świetle okoliczności konkretnej sprawy, można przyjąć, że małżonkowie nie wrócą do normalnego pożycia. Przyczyny rozkładu pożycia można podzielić na 3 grupy.
Pierwszą grupę stanowić będą przyczyny zawinione. Zaliczyć tutaj można najbardziej wyraźne okoliczności np. nadużywanie alkoholu, agresja wobec małżonka słowna i fizyczna, odmowa łożenia na utrzymanie rodziny, odmowa i uchylanie się od pracy, wydawanie pieniędzy wyłącznie na własne potrzeby, zdrada małżonka, poniżanie małżonka, niewłaściwy stosunek do dzieci, zły stosunek do rodziny małżonka. Druga grupa do przyczyny niezawinione. Zaliczyć tutaj możemy chorobę psychiczną małżonka, inną długotrwałą chorobę, niezgodność charakterów czy niedopasowanie seksualne. Trzecią grupę trudno określić jakimś mianem, ponieważ okoliczności tutaj wymieniane można zakwalifikować, w zależności od okoliczności, do przyczyn zawinionych lub niezawinionych. Przykładami z tej grupy będzie znaczna różnica wieku, różnica w światopoglądach, różnica w zajmowanych stanowiskach, różne stanowiska na temat sposobu wychowywania dzieci czy podejście do ilości dzieci w rodzinie.
Zwykle powodem do rozwodu jest występowanie jednocześnie wielu przyczyn z grupy zawinionych i niezawinionych, które przeplatają się ze sobą tworząc klimat uniemożliwiający dalsze wspólne życie. Przykładem tutaj może być konieczność długotrwałego wyjazdu w celach zarobkowych. Nie można tu mówić o uchylaniu się od pracy lub łożenia na utrzymanie rodziny, ale nikt nie zakwestionuje faktu, że z tego powodu mogło dojść do trwałego i zupełnego rozkładu pożycia. Podczas sprawy rozwodowej sąd będzie musiał kompleksowo ocenić i wyjaśnić wszelkie okoliczności, które doprowadziły do decyzji o rozwodzie. Same przyczyny dla orzeczenie rozwodu nie mają znaczenia. Znaczenie ma trwałość i zupełność rozkładu, a przyczyny rozpatrywane są dopiero na etapie orzekania o winie.
Pożycie małżeńskie to swego rodzaju układ, na który składają się czynniki wiążące oboje małżonków. Trzeba tu wymienić przede wszystkim więź duchową małżonków, na którą składa się miłość, wzajemny szacunek i przywiązanie. Z tym czynnikiem ściśle skorelowana jest więź fizyczna czyli seks. Trzeci czynnik to więź gospodarcza przejawiająca się we wspólnym prowadzeniu gospodarstwa domowego, mieszkania w jednym domu, wspólnego finansowania przedsięwzięć.